Poradnik strażaka - Przyczyny
pożarów
Pożar
JAK ZACHOWAĆ SIĘ W RAZIE POŻARU
W przypadku powstania pożaru wszyscy zobowiązani są podjąć działania w celu
jego likwidacji:
zaalarmować niezwłocznie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków osoby
będące w strefie zagrożenia,
wezwać straż pożarną,
Telefoniczne alarmowanie należy wykonać w następujący sposób: Po wybraniu
numeru alarmowego straży pożarnej 998 lub 112 i zgłoszeniu się dyżurnego
spokojnie i wyraźnie podaje się:
swoje imię i nazwisko
numer telefonu, z którego nadawana jest informacja o zdarzeniu
adres i nazwę obiektu
co się pali, na którym piętrze
czy jest zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego
po podaniu informacji nie odkładać słuchawki do chwili potwierdzenia
przyjęcia zgłoszenia.
Przyjmujący może zażądać:
potwierdzenia zgłoszenia poprzez oddzwonienie,
dodatkowych informacji, które w miarę możliwości należy podać.
Jak zwalczać powstały pożar?
Należy przystąpić niezwłocznie, przy użyciu miejscowych środków gaśniczych
do gaszenia pożaru i nieść pomoc osobom zagrożonym w przypadku koniecznym
przystąpić do ewakuacji ludzi i mienia.
Należy czynności te wykonać w taki sposób aby nie doszło do powstania paniki
jaka może ogarnąć ludzi będących w zagrożeniu, które wywołuje u ludzi ogień
i dym. Panika może być przyczyną niepotrzebnych i tragicznych w skutkach
wypadków w trakcie prowadzenia działań ratowniczo gaśniczych.
Dlatego prowadząc jakiekolwiek działania w przypadku powstania pożar należy
kierować się rozwagą w podejmowaniu decyzji.
Do czasu przybycia straży pożarnej kierowanie akcją obejmuje kierownik
zakładu pracy /właściel obiektu/ lub osoba najbardziej energiczna i
opanowana.
Jak ewakuować ludzi i mienie?
Celem ewakuacji ludzi jest zapewnienie osobom szybkiego i bezpiecznego
opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem.
Do celów ewakuacji ludzi służą korytarze - poziome drogi ewakuacji i klatki
schodowe - pionowe drogi ewakuacyjne z których istnieje możliwość
bezpośredniego wyjścia na zewnątrz.
Drogi i wyjścia ewakuacyjne oznakowane muszą być pożarniczymi tablicami
informacyjnymi zgodnie z PN - 92/N - 01256/02 “Znaki Bezpieczeństwa -
Ewakuacja.
Ewakuacją ludzi z części lub z całego obiektu zarządza kierujący akcją
ratowniczo - gaśniczą. W przypadku zaistnienia pożaru lub innego zagrożenia
budynku lub jego części, osoby nie biorące udziału w akcji ratowniczej
powinny opuścić strefę zagrożenia.
Osoby opuszczające strefę zagrożenia kierują się do najbliższego wyjścia
służącego celom ewakuacji zgodnie z oznakowaniem.
W czasie prowadzenia ewakuacji zabronione jest:
. dokonywanie jakichkolwiek czynności mogących wywołać panikę,
. przechodzenie w kierunku przeciwnym do kierunku ewakuacji,
. zatrzymywanie się lub tamowanie ruchu w inny sposób.
Osoby ewakuowane muszą podporządkować się poleceniom ratowników to jest
osobom prowadzącym ewakuację: strażacy, pracownikom służby zabezpieczenia
obiektu.
Poza ewakuacją ludzi niejednokrotnie zachodzi konieczność ewakuacji mienia.
Celem ewakuacji mienia jest zabezpieczenie cennych przedmiotów oraz ważnych
dokumentów przed zniszczeniem lub uszkodzeniem w przypadku pożaru lub innego
zagrożenia.
Ewakuowane przedmioty i dokumenty należy umieszczać aby nie były narażone na
zniszczenie lub uszkodzenie.
Działania ewakuacyjne muszą być prowadzone w sposób skoordynowany, nie
powodujący utrudnień w innych działaniach. Kierujący działaniami powinien
wstępnie określić pomieszczenia z których należy wynieść mienie.
Do pomieszczeń, z których należy ewakuować mienie w pierwszej kolejności,
jeśli istnieje taka możliwość bez narażenia życia i zdrowia zalicza się:
pomieszczenia bezpośrednio zagrożone pożarem, w których jest źródło ognia,
pomieszczenia sąsiednie (w pionie i w poziomie) - możliwość
rozprzestrzeniania się pożaru lub uszkodzenia przez działanie wysokiej
temperatury i gazów popożarowych (dymu),
pomieszczenia pod palącym się pomieszczeniem narażone na możliwość zalania w
czasie akcji gaśniczej.
Przyczyny powstawania pożarów mogą być różne, do najczęściej spotykanych
zalicza się:
Nieostrożność osób dorosłych jak i dzieci przy posługiwaniu się ogniem
otwartym np. płomieniem, zapałkami, papierosami itp.
Przejawy nieostrożności to:
porzucanie nie wygaszonych papierosów i zapałek w otoczeniu materiałów
palnych
palenie tytoniu w miejscach podatnych na zapalenie i wybuch
stosowanie ognia w otoczeniu par cieczy i gazów palnych
palenie ogniska bez zachowania wymaganych zasad bezpieczeństwa
przeciwpożarowego
wypalanie traw i pozostałości po uprawach rolnych
nieostrożne obchodzenie się ze świecami, lampami naftowymi itp.
Nieostrożność osób dorosłych jak i dzieci przy posługiwaniu się substancjami
łatwopalnymi np.:
stosowanie płynów łatwo zapalnych do zmywania różnego rodzaju nieczystości
(zmywanie podłóg)
pranie odzieży w benzynie lub innym rozpuszczalniku
rozpalanie pieców przy użyciu cieczy łatwo zapalnej
niewłaściwe posługiwanie się substancjami pirotechnicznymi (sztuczne ognie)
nieostrożne przelewanie cieczy łatwo zapalnej np. w pob1iżu źródła ognia i
promieniowania cieplnego
Wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa
eksploatacja. Przykłady:
nieprawidłowo dobrana lub wykonana instalacja elektryczna
przeciążenie instalacji elektrycznej
wady i uszkodzenia instalacji jak i urządzeń
nie usuwanie wad mających wpływ na awarie w instalacji elektrycznej
eksploatacja prowizorycznych urządzeń elektrycznych np. tzw. kablówek z
drutu aluminiowego podatnego na złamania
eksploatacja punktów świet1nych (żarówek) w bliskiej odległości od materiału
palnego
samowolna, niefachowa naprawa instalacji i urządzeń
naprawa bezpieczników drutem
stosowanie palnych osłon na punkty świet1ne
zewnętrzne mechaniczne uszkodzenia instalacji
Nieostrożność osób dorosłych przy prowadzeniu prac pożarowo niebezpiecznych
np.:
niewłaściwe przygotowanie stanowiska pracy do prowadzenia prac
spawalniczych, a w tym nieprzestrzeganie reżimu przewidzianego w instrukcji
brak właściwego nadzoru nad procesem spawalniczym
prowadzenie prac remontowo - budowlanych z użyciem ognia w pobliżu
materiałów palnych
Wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja
np.:
eksploatacja elektrycznych urządzeń grzewczych niesprawnych technicznie lub
wykonanych prowizorycznie (samodzielnie)
pozostawienie bez dozoru przenośnych urządzeń grzejnych takich jak grzałki,
czajniki, grzejniki, że1azka itp.
eksploatacja urządzenia grzejnego bez odpowiedniego zabezpieczenia na palnym
podłożu lub w pobliżu materiału palnego
Wady urządzeń mechanicznych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja np.:
nieprawidłowy dobór konstrukcyjny urządzenia mechanicznego np. powodującego
stałe tarcie, a za tym nagrzewanie się lub iskrzenie
brak konserwacji urządzeń np. łożysk powodujących nagrzanie materiału
przyległego
pozostawienie maszyn i urządzeń lub aparatury w czasie pracy bez opieki i
fachowego nadzoru
brak konserwacji instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej
Wady oraz nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe,
ciekłe i gazowe. Przykłady:
niewłaściwy dobór oraz stan techniczny urządzenia ogrzewczego (pęknięcia,
nieszcze1ności, niewłaściwe podłączenia rur dymowych)
nie zachowanie wymaganej odległości urządzenia ogrzewczego od materiału
palnego
wysypywanie żaru piecowego (szlaki) w miejscu narażonym na zapalenie
uszkodzenia kominów, palenisk, przewodów dymowych i spalinowych
występowanie (wbudowanie) palnych elementów konstrukcyjnych (drewnianych) w
kominie
niewłaściwa obsługa urządzeń i instalacji na gaz propan - butan w butlach,
(od1egłość od źródeł ciepła, nieszczelności itp.)
suszenie lub przechowywanie materiałów palnych jak odzież, surowce, paliwo w
bliskim sąsiedztwie źródeł ognia i ciepła
zbyt intensywne palenie w palenisku powodujące wydobywanie się iskier z
komina lub zapalenie sadzy
brak nadzoru nad piecami w czasie palenia w nich
Nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych np.:
niewłaściwe składowanie materiałów i surowców mogących wchodzić z sobą w
reakcje chemiczne, bądź też reagujących na ciepło, światło, wilgoć itp.
przechowywanie materiałów palnych (cieczy) w nieszczelnych naczyniach bądź
podatnych na stłuczenia
Wady procesów oraz nieprzestrzeganie reżimów technologicznych. Przykłady:
niewłaściwy dobór urządzeń i instalacji (wytrzymałość, średnica, ciśnienie
itp.)
niewłaściwe dozowanie cieczy łatwo zapalnej w urządzeniu
nadmierne podgrzewanie pojemników z płynami łatwo zapalnymi
pozostawienie bez dozoru pracujących urządzeń technologicznych
przekraczanie reżimu technologicznego takich jak temperatura, ciśnienie,
dozowanie itp
nieszczelności aparatury i urządzeń powodujących wyciek cieczy itp.
samodzielne usuwanie automatyki sterowania i kontroli urządzenia
Samozapalenie się materiałów
Samozapalenie powstaje na skutek zachodzących procesów biochemicznych w
materiale podatnym na takie czynniki. Proces ten powoduje samoogrzewanie i w
konsekwencji często prowadzi do samozapalenia. Samozapaleniu ulegają
materiały zaolejone np. zbite w skrzyni czyściwo, materiały wilgotne takie
jak węgiel, siano, pasza, nawozy sztuczne niewłaściwie składowane
Wyładowania elektryczności
Wyładowania e1ektryczności dzie1i się na:
wyładowania atmosferyczne (pioruny)
Wyładowania atmosferyczne mogą powodować ofiary w ludziach. Na wyładowania
tego typu najbardziej narażone są wysokie obiekty i odosobnione drzewa.
Powstałym wskutek wyładowań atmosferycznych pożarom można zapobiegać tylko
zakładając właściwie wykonane instalacje odgromowe czyli piorunochronne
wyładowania elektryczności statycznej
Elektryczność statyczna polega na powstawaniu ładunków elektrycznych na
częściach maszyn, instalacjach, pasach transmisyjnych itp. miejscach, gdzie
następuje stykanie się i rozdzielanie różnych ciał, tarcie, przelewanie,
przewijanie, chodzenie w gumowym obuwiu itp. Zjawiska powyższe mogą
powodować powstawanie iskier. Zapobiegać temu można poprzez uziemianie
różnego rodzaju maszyn, zbiorników i instalacji
Podpalenia
Najczęściej podpalenia powstają na tle
zazdrości lub konkurencji
chęci ukrycia nadużyć finansowych
zatarcia śladów przestępstwa
otrzymania zysku z tytułu odszkodowania
choroby psychicznej itp.
Inne przyczyny pożarów:
Do tej grupy przyczyn powstawania pożarów zalicza się między innymi:
iskry wydobywające się z parowozu lub urządzenia szlifierskiego
magazynowanie materiałów palnych w pobliżu budynków
stosowanie iskrzących urządzeń i obuwia w pomieszczeniach zawierających
stężenia gazów lub płynów wybuchowych
otwieranie beczek z rozpuszczalnikiem przy użyciu iskrzących narzędzi
nie oczyszczanie w przewidzianych terminach przewodów dymowych i spalinowych
itp
Opracowano na podstawie "ABC Strażaka Ochotnika", tom 1