Obsługa gaśnicy i ich rodzaje

Gaśnica to urządzenie, w którym ciśnienie wewnętrzne pozwala na wyrzucenie środka gaśniczego i jego skierowanie na ognisko pożaru.


Każda gaśnica posiada pole opisowe na którym najważniejsze informacje dotyczą:

informację o zastosowanym środku gaśniczym,
wielkość napełnienia gaśnicy,
oznaczenie grupy pożarów, do których przeznaczona jest gaśnica,
instrukcję obsługi w postaci rysunków i opisów,
informacje dot. możliwości gaszenia urządzeń pod napięciem.


Czynnikiem gaśniczym który wypełnia zbiornik gaśnicy może być:

proszek gaśniczy - P

piana gaśnicza - W

dwutlenek węgla - S

Pożary dzielimy na grupy wg poniższej tabeli.



Pożary ABC występujące w obrębie urządzeń pod napięciem proszek gaśniczy, dwutlenek węgla,

Do gaszenia pożarów poszczególnych grup przeznaczone są gaśnice oznakowane odpowiednimi symbolami literowymi A, B, C, D.
Rodzaj gaśnicy w jaki wyposażamy pomieszczenie należy dostosować do rodzaju materiału który może ulec zapaleniu.

Gaśnice dzielimy również ze względu na sposób magazynowania czynnika wyrzucającego środek gaśniczy, na:

typ X - gaśnice będące pod stałym ciśnieniem, czynnik wyrzucający i środek gaśniczy znajdują się w tym samym zbiorniku. Zasadę uruchomienia gaśnicy tego typu przedstawia rysunek


typ Z - gaśnice w których czynnik wyrzucający środek gaśniczy znajduje się w oddzielnym zbiorniku, zwanym też nabojem. Gasnice tego typu uruchamiamy w sposób następujący


URUCHOMIENIE GAŚNICY PIANOWEJ :
1. WCIŚNIĘCIE ZBIJAKA,
2. ODCZEKANIE 5 SEKUND
3. OTWARCIE ZAWORU PRĄDOWNICY DŹWIGNIĄ

Używając gaśnicy należy pamiętać o następujących zasadach:


Poniżej zdjęcia przedstawiające kilka gaśnic oraz ich budowę.



Hydrant wewnętrzny jest to zespół składający się z zaworu hydrantowego, odcinka węża i prądownicy wodnej, zasilany z instalacji wodociągowej wewnętrznej przeciwpożarowej.

W celu użycia hydrantu należy:
otworzyć drzwiczki szafki hydrantowej,
sprawdzić czy wszystkie elementy są ze sobą połączone (zawór, wąż, prądownica),
rozwinąć wąż starając się unikać zagięć i załamań,
otworzyć zawór,
skierować strumień wody na palące się miejsce lub przedmiot.

Najlepsze efekty uzyskuje się jeśli hydrant obsługują dwie osoby. Jedna z nich podaje wodę poprzez pradownicę, druga kontroluje przepływ wody obsługując zawór.
Należy pamiętać aby nie gasić wodą urządzeń pod napięciem oraz mogących reagować z wodą wydzielając gazy palne.

Koc gaśniczy to płachta materiału z tkaniny całkowicie niepalnej o powierzchni ok. 2 m2. Jest stosowany do tłumienia pożaru w zarodku poprzez odcięcie dopływu powietrza.
Sposób użycia:
wyjąć koc z pokrowca
rozłożyć i szczelnie przykryć palący się przedmiot.

Koc gaśniczy może być stosowany do gaszenia palących się ludzi.

źródło: Komenda Powiatowa PSP w Chojnicach

Poradnik strażaka - Podręczny sprzęt gaśniczy

Oznaczenia pojazdów strażackich

Oznaczenia pojazdów strażackich

Opisywanie poprzednim rozdziale środki gaśnicze stosuje się do gaszenia pożarów z użyciem podręcznego sprzętu gaśniczego, jak i w urządzeniach o większej wydajności zainstalowanych w pojazdach pożarniczych oraz w obiektach i urządzeniach przy pomocy stałych i półstałych urządzeń gaśniczych. Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do gaszenia pożarów w zarodku, w pierwszej fazie jego powstania. Konstrukcja tego sprzętu, jego ciężar oraz sposób posługiwania się umożliwia jego zastosowanie przez osoby dorosłe nie posiadające przeszkolenia specjalistyczne. Znajomość jak i umiejętność prawidłowego użycia podręcznego sprzętu gaśniczego jest obowiązkiem nas wszystkich. Sposób oraz zakres użycia określany jest na etykiecie tego sprzętu. Zgodnie z wymaganiami, obiekty powinny być wyposażone w podręczny sprzęt gaśniczy, dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Ilość i rodzaj sprzętu zależy między innymi od zagrożenia wybuchem, kategorii zagrożenia ludzi, obciążenia ogniowego jak i powierzchni zabezpieczanej. W zależności od powyższych parametrów jedna jednostka sprzęty (gaśnica) powinna przypadać na powierzchnie od 150 do 500 m2. W samochodzie osobowym powinna być gaśnica o zawartości środka gaśniczego min. 1 dm3. Szczegóły określają przepisy ogólnokrajowe jak i branżowe. Należy podkreślić, że miejsca omłotów niezależnie od podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnicy) należy wyposażyć w beczkę z wodą o pojemności min. 200 litrów z wiadrem lub inny równorzędny sposób.

Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się:
Hydronetki
Gaśnice
Małe agregaty gaśnicze
Koce gaśnicze

Hydronetka, to przenośny pojemnik najczęściej z tworzywa sztucznego zawierający ok. 15 litrów wody, wyposażony w pompkę ssąco-tłoczącą poruszana ręcznie oraz krótki wąż z prądowniczką. Hydronetkę może obsługiwać jedna osoba. W czasie jej działania inna osoba może uzupełniać wodę np. przy pomocy wiadra, co umożliwia zapewnienie ciągłości pracy przez dłuższy czas. hydronetka jest najbardziej przydatna do gaszenia małych pożarów ciał stałych. Za pomocą zwartego lub rozproszonego strumienia wodnego uzyskiwanego poprzez odpowiednie ustawienie końcówki prądownicy można dotrzeć do trudno dostępnych palących się materiałów.
Uruchamiając hydronetkę należy:
chwycić za uchwyt i podbiec do ognia
postawić ją na podłożu w odległości 3-5 m od źródła ognia
rozłożyć wężyk chwytając za prądowniczkę
ruchem posuwisto-zwrotnym (góra-dół) tłoczyć wodę, kierując strumień na źródło ognia
w czasie gaszenia inna osoba może dolewać wodę do hydronetki
Hydronetką nie można gasić grup pożarów wymienionych w poprzednim rozdziale - dotyczy wody
Mogą być również hydronetki zawierające wodny roztwór środka pianotwórczego z odmienną prądowniczką. Zakres stosowania takiej hydronetki powiększa się o pożary cieczy palnych.

Gaśnice, to przenośne urządzenia gaszące, o całkowitej masie nie przekraczającej 20 kg, które po uruchomieniu samodzielnie wyrzucają środek gaśniczy na skutek działania ciśnienia gazu znajdującego się w zbiorniku gaśnicy lub zmagazynowanego w oddzielnym zbiorniku. Działanie gaśnic jest półautomatyczne, po ręcznym uruchomieniu tj. zdjęciu zawleczki zabezpieczającej i zbiciu zbijaka lub przesunięciu dźwigni (w zależności od budowy i rodzaju gaśnicy) samoczynnie wyładowuje swoją zawartość. Obsługujący gaśnicę winiem kierować strumień środka gaśniczego na źródło ognia.
Każda gaśnica niezależnie od rodzaju i wielkości charakteryzuje się dość krótkim czasem działania. W zależności od konstrukcji oraz zastosowanego środka gaśniczego występuje kilka rodzajów gaśnic, i tak:
Gaśnica pianowa - zaliczana do podręcznego sprzętu gaśniczego składa się najczęściej z metalowego zbiornika cylindrycznego o pojemności 10 litrów wraz z oprzyrządowaniem w postaci uchwytu do trzymania jak i urządzeń uruchamiających. Jak wskazuje nazwa służy do gaszenia pożarów w zarodku przy pomocy piany gaśniczej. Gaśnice pianowe mogą być różne. Najczęściej spotyka się gaśnice pianowe tradycyjne, z dłuższym zbijakiem zawieszone na specjalnym wieszaku przyściennym. W gaśnicy takiej wewnątrz w szklanym naczyniu oddzielonej od pozostałej części znajduje się roztwór kwasu, natomiast w pozostałej części roztwór zasadowy (alkaiczny). W normalnych warunkach środki te są oddzielone. W przypadku uruchomienia gaśnicy tj. zdjęcie z wieszaka, odwrócenie jej dnem do góry (innych gaśnic nie należy obracać), wbicia o twardy przedmiot zbijaka - następuje zmieszanie się obu roztworów. Przy połączeniu tych cieczy następuje burzliwa reakcja z wydzielaniem dwutlenku węgla i tworzenie piany chemicznej, która przy wzroście ciśnienia wewnątrz gaśnicy wyrzucana jest przez dyszę na zewnątrz osiągając zasięg do kilku metrów. Gaśnica ta po uruchomieniu wyładowywuje się całkowicie i nie można przerwać jej działania. W innych gaśnicach istnieje możliwość wstrzymania podawania środka gaśniczego przy pomocy zaworu dźwigniowego o różnej budowie w zależności od rodzaju gaśnicy.
Innym rodzajem gaśnicy pianowej jest gaśnica z koncentratem chemicznym np.: z A F F F o pojemności 6 lub 9 litrów. W odróżnieniu od powyższej są to gaśnice stojące. Wewnątrz tych gaśnic jest 3-6 % roztwór wodny środka pianotwórczego, czynnikiem napędowym - powodującym zadziałanie gaśnicy jest zbiorniczek z dwutlenkiem węgla. W przypadku użycia gaśnicy, nie odracając jak poprzednią tj. wyciągając zawleczki i ręcznym zbiciu zbijaka, następuje przebicie płytki zabezpieczającej, umożliwiającej wydobycie się sprężonego dwutlenku węgla ze zbiorniczka do wewnątrz gaśnicy. Poprzez wzrost ciśnienia wewnątrz gaśnicy następuje wydobywanie się wymienionego roztworu przez wąż i specjalną prądowniczkę na zewnątrz. W prądownicy następuje mieszanie się roztworu z powietrzem w wyniku czego w przeciwieństwie do poprzedniej powstaje piana mechaniczna o niewielkiej liczbie spienienia. Dla przykładu podaje się parametry gaśnicy pianowej GW-9z:
masa całkowita - ok. 15 kg
masa środka gaśniczego - 9 dm3
rodzaj środka gaśniczego - 8,5 litra wody oraz 0,5 litra A F F F
czas działania - minimum 6 s
ciśnienie próbne zbiornika - 1,2 MPa
czynnik napędowy - 70 g CO2
ciśnienie robocze - 0,8 MPa
zakres temperatur działania - +2°C do +60°C (zwracać uwagę na lokalizację w czasie zimy)
Gaśnice pianowe z pianą chemiczną jak i mechaniczną można używać do gaszenia pożarów grupy A i B. Z uwagi na zawartość wody zabrania się używania tych gaśnic do gaszenia instalacji i urządzeń będących pod napięciem elektrycznych. Zakres oraz sposób użycia określony jest na etykietach gaśnic.
Gaśnica proszkowa - to podręczny urządzenia gaśnicze, który zawartością jest proszek gaśniczy. Wielkość tych gaśnic oraz budowa może być różna. W każdym przypadku jest to metalowy pojemnik wypełniony proszkiem. Wyrzutnikiem jest sprężony dwutlenek węgla lub azot - gaz obojętny. W przypadku użycia gaśnicy - zerwania zawleczki i ręcznym zbiciu zbijaka, następuje wypychanie proszku na zewnątrz poprzez przewód elastyczny i zamykaną prądowniczkę. Gaśnice proszkowe w odróżnieniu od pianowych gaśnic odporne są na temperaturę, mogą pracować w zakresie -20°C do +60°C. Zakres ich stosowania również jest większy. Niektórymi gaśnicami proszkowymi można gasić wszystkie grupy pożarów. W przypadku urządzeń elektrycznych będących pod napięciem należy pamiętać o możliwości gaszenia z odległości większej niż 1 metr, a napięcie nie może być wyższe niż 1000 V. Z uwagi na wiele rodzajów tego typu gaśnic o ładunku od 1 do 12 kg należy zapoznać się ze wskazaniami określonymi na etykietach.
Gaśnica śniegowa - to zbiornik - butla stalowa wysokociśnieniowa, w której pod ciśnieniem znajduje się dwutlenek węgla (CO2). Ciśnienie wewnątrz jest zależne od temperatury otoczenia. Z uwagi na temperaturę krytyczną dwutlenku węgla wynoszącą +31°C, należy chronić e gaśnice przed różnego rodzaju źródłem ciepła. Po otwarciu zaworu gaśnicy dwutlenek węgla wydostaje się przez rurkę syfonową pod własnym ciśnieniem na zewnątrz poprzez wąż wysokociśnieniowy i dyszę, gdzie rozpręża się przechodząc gwałtownie w stan lotny. W odróżnieniu od innych gaśnic, w czasie jej działania, dość głośno szumi i jest stosunkowo ciężka. W użytkowaniu znajdują się gaśnice o zawartości 1,5 i 5 kg CO2. Gaśnice półtora kilogramowe są zawieszone, cięższe to stojące. W odróżnieniu od innych gaśnic były w kolorze srebrnym z zaworem pokrętnym. Według obecnych wymogów zamieniono zawór pokrętny na szybkootwieralny - dźwigniowy, natomiast kolor dostosowano do innych gaśnic tj. na czerwony. Zakres stosowania gaśnic jest wszechstronny, najskuteczniejsze są przy gaszeniu pożarów grupy B, C i E do 1000 V.
Gaśnica halonowa - podobnie jak w/w gaśnica składa si ze zbiornika wypełnionego halonem pod ciśnieniem z oprzyrządowaniem tj. zaworem otwieralnym, manometrem wskazującym wielkość ciśnienia wewnątrz zbiornika, dyszą lub krótkim wężykiem zakończonym dyszą oraz rurką syfonową wewnątrz gaśnicy. W przypadku użycia gaśnicy tj. zdjęcia zawleczki i uruchomienie zaworu, następuje samoczynne wydobywanie się pod własnym ciśnieniem halonu na zewnątrz poprzez dyszę. Z uwagi na ograniczenia produkcji halonu wynikające z umów miedzynarodowych, pomimo wysokiej skuteczności gaśniczej - stopniowo są wycofywane.

Przy rozmieszczaniu gaśnic należy stosować następujące zasady:
sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych
do sprzętu powinien być zachowany odstęp o szerokości co najmniej 1 m
odległość użycia sprzętu nie powinna przekraczać 30 m
sprzęt winien być zabezpieczony przed uszkodzeniem mechanicznym jak i działaniem temperatury

Małe agregaty gaśnicze.
Agregaty gaśnicze to urządzenia większe od gaśnic, z większą ilością środka gaśniczego, umieszczone najczęściej na podwoziach dwukołowych ułatwiające przemieszczanie i użytkowanie tego sprzętu. Agregaty mogą być pianowe - AWP o pojemności 25 do 150 litrów, proszkowe - AP o zawartości środka od 25 do 100 kg, śniegowe - AS o zawartości dwutlenku węgla od 30 do 120 kg oraz agregaty halonowe - AH o objętości od 25 do 100 litrów.
Dla przykładu podaje się dane techniczne AS 60:
masa agregatu - 268 kg
ilość butli stalowych - 2 szt.
pojemność jednej butli - 40 l
ciężar butli bez ładunku i kołpaka - 67 kg
podwozie - dwukołowe, sztywne
Zakres stosowania oraz obsługa agregatów jest podobna jak dla odpowiednich gaśnic. agregaty gaśnicze przeznaczone są głównie do zabezpieczania obiektów i urządzeń, gdzie występuje większe zapotrzebowanie środka gaśniczego niż w gaśnicach np. w zakładach przemysłowych, stacjach paliw itp.

Koce gaśnicze.
Koce gaśnicze przechowywane w futerałach, zawieszane na ścianach, służą doi tłumienia pożaru w zarodku przez odcięcie dopływu powietrza do palącego się materiału. Koce wykonane są najczęściej z włókna szklanego niepalnego o powierzchni ok. 3 m2 mogą być przydatne do gaszenia przedmiotów małych, a więc takich które w całości można przykryć np. beczkę z palącą cieczą. W przypadku braku typowego koca można go zastąpić każdą inną zmoczoną płachtą, a nawet kurtką. Używając koc gaśniczy należy pamiętać o zasadzie przykrywania materiału palącego się od strony "od siebie". W innym przypadku możemy ulec poparzeniu poprzez skierowanie ognia na siebie. Ponadto należy dopilnować przyduszenie obrzeży koca starając się dokładnie odizolować miejsce pożaru od dostępu powietrza.

Jak zorganizować imprezę masową
JAK ZORGANIZOWAĆ IMPREZĘ MASOWĄ …


JEŚLI ORGANIZUJESZ IMPREZĘ (bal sylwestrowy, zabawa, dyskoteka, koncert itp.) i chcesz zapewnić bezpieczeństwo dla osób biorących udział w imprezie, powinieneś przed rozpoczęciem imprezy, sprawdzić w szczególności czy zapewnione są:


1. Odpowiednie warunki ewakuacji, czyli co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne otwierające się na zewnątrz pomieszczenia, (szerokość drzwi musi być dostosowana do liczby osób przebywających w pomieszczeniu - licząc 0,6 m na 100 osób lecz nie mniej niż 0,9 m na każde drzwi) oraz długości dróg ewakuacyjnych nie przekraczające dla przejścia ewakuacyjnego w pomieszczeniu 40 m

2. Odpowiedni wystrój wnętrz, czyli elementy wyposażenia, dekoracje, wykładziny podłogowe itp. wykonane z materiałów co najmniej trudno zapalnych, a okładziny sufitów lub sufity podwieszone z materiałów niepalnych ,

3. Sprawnie działające urządzenia i instalacje przeciwpożarowe a w szczególności podręczny sprzęt gaśniczy, hydranty i telefony alarmowe umożliwiające łączność z najbliższą jednostką Państwowej Straży Pożarnej,

4. Dostępność oraz oznakowanie zgodnie z Polskimi Normami dróg i wyjść ewakuacyjnych, podręcznego sprzętu gaśniczego, miejsc usytuowania i uruchamiania urządzeń i instalacji przeciwpożarowych, telefonów alarmowych, wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz głównych zaworów gazu ,

5. Znajomość przez pracowników obsługi i służb ochrony obiektu zasad postępowania na wypadek powstania pożaru, a w szczególności zasad organizacji i prowadzenia ewakuacji oraz umieszczenie w miejscach widocznych wykazów telefonów alarmowych oraz instrukcji postępowania na wypadek pożaru ,

6. Właściwy dobór i wykonanie ogrzewania oraz instalacji elektroenergetycznych (potwierdzonych wynikiem badań izolacji w okresie ostatnich 5 lat) ,

W TRAKCIE TRWANIA IMPREZY NALEŻY ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA :

1. Bezpieczeństwo podczas stosowania efektów specjalnych, przestrzeganie zakazów stosowania w przestrzeniach zamkniętych efektów pirotechnicznych oraz używania ognia otwartego i palenia tytoniu w miejscach do tego nie przeznaczonych ,

2. Utrzymanie drożności dróg ewakuacyjnych i możliwości natychmiastowego otwarcia drzwi ewakuacyjnych ,

3. Zapewnienie przejezdności dojazdów pożarowych i zachowanie dostępu do obiektu dla jednostek ratowniczo-gaśniczych ,

4. Zapewnienie stałego nadzoru nad przebiegiem imprezy przez wyznaczone osoby, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zachowanie ludzi biorących udział w imprezie.